Ongeluk in Kampala, recht of onrecht?

MONEY  van Pink Floyd schalt uit de luidsprekers, keihard. Ik had het kunnen weten, was dat een vooraankondiging?

Op de rotonde wil ik de tweede afslag links nemen, na de eerste afslag netjes de richtingaanwijzers uitgezet (alsof iemand dat in Afrika doet?) en met een vaartje van 3 km/uur schuif ik aan in de rij. Een slimmerd wil me snel inhalen, taxeert mijn snelheid of bocht verkeerd in en schampt de zijkant tm de voorbumper. Ik ben zo blij dat we bescherming op de zijkant, naast de 600 liter dieseltank hebben gemonteerd. Zijn schade is diepe krassen vanaf de voordeur tot en met het achterdeksel. Mijn schade kan ik met de beste wil niet ontdekken.

Nette Hollander als ik ben, geven we aan een rustige plek te zoeken al waar ik van de schadeveroorzaker hoor dat het niet zijn schuld is. Of ik de schade wil betalen. De instructies voor buitenlanders van onze verzekering zijn eigenlijk heel simpel: ontken schuld. Ik vraag een politieagent, smart gekleed in witte pakken en stoere laarzen om hulp. Ik vraag uitleg over het Ugandese recht. Dat blijkt simpel:

Beide partijen moeten er maar uitkomen, zo lang dat niet het geval is worden beide voertuigen gevorderd en het rijden ontzegt.

De politie maakt rapport op en dan begint het feestje. Het moment van aanrijding is 12.10, de oplossing is er om 16.00. Het politiebureau is een grote chaos, alle dossiers vanaf 1995 liggen in smerige portfolio’s opgestapeld in  een chaotische verzameling kasten. Achter de bureaus zitten de witte pakken, zonder strepen, met strepen en met sterretjes. Er voor de zitbanken, te krakkemikkig om er voluit op neer te ploffen, zit een rijtje verdachten, aanklagers, slachtoffers en weet ik veel. Buiten onder de boom, in de schaduw een man languit op de grond in diepe slaap met handboeien om. De cellen zouden best eens heel vol kunnen zitten?

Ik krijg als eerste een tuthoela met bril toegewezen (brillen zijn uitzonderlijk hier) en het sterretje zegt me deze tuthoela toe te wijzen omdat ik ook brildragend ben. Logisch. Ze schrijft mijn verklaring uit op een wit velletje papier in redelijk onleesbaar Engels. Daarin vul ik aan NIET schuldig te zijn (Truitje bevestigt dat) en onderteken. Mijn tegenstander doet hetzelfde, goed voor een fors uurtje of twee. Geen rijbewijs of identificatie wordt gevraagd, om een verzekeringsbewijs wordt smakelijk gelachen. ‘De Uganda-wet zegt dat partijen het onderling eens moeten worden. Of uw verzekering wel of niet betaald vinden we niet interessant, u komt er onderling uit en dan mag u uw voertuig meenemen.’ Dat ons voertuig ook ons huis is, is natuurlijk lachwekkend. ‘Yes we sleep in it, we eat and shower in it and we even shit in it.’ Daarbij komt dat een officiële instantie de auto’s gaat inspecteren, dat kan gelukkig snel gebeuren, niet langer dan een dag of tien. Tot die tijd slaapt en poept u maar in uw auto op ons parkeerterrein. (dat er niet is, we staan fout geparkeerd op de weg…)

Ik heb de keuze om NIET SCHULDIG te verklaren en te betalen of NIET SCHULDIG en tien dagen wachten tot we er uitkomen. Plots blijkt de sterretjes-baas een idee te hebben: ‘Roep een monteur, taxeer de schade en kijk wat daar uit komt.’ Goed plan, sterretjes baas belt ‘zijn’ monteur die bij binnenkomst een komische reactie van Trui oproept: ‘You must be brothers, you look alike…’ Dat was natuurlijk niet waar, maar het blijft Afrika. De man taxeert de auto en roept uit zijn hoofd:
– Spiegel                               Ush        100.000
– Uitdeuken en spuiten     Ush        220.000
De keuze ligt bij mij, niet schuldig en dit gigantisch lijkende bedrag betalen Ush 320.000.

Op een Boda (taxi-bromfiets) naar de eerste bank, waar de creditcard in alle toonsoorten dienst weigert. De tweede bank idem dito, om bij de derde bank meer geluk te hebben. Flappen tappen en terug. ‘Ok tegenstander, de schade is dus Ush 320.000, maar in feite ben jij schuldig, zullen we elk de helft betalen?’ Tegenstander geeft mooi niet thuis.

Ik leg uit hoe het onrecht mij overvalt: NIET SCHULDIG EN TOCH BETALEN, OF TIEN DAGEN WACHTEN EN DAN ER NOG NIET UITKOMEN. Met de sterretjesagent probeer ik dit onrecht te bevechten met mijn polis (geldig in alle landen van Afrika staat er duidelijk, schade naar derden voor € 500.000), maar Ugandees recht handelt anders.

Ik wordt gedwongen op dat gigantische bedrag te betalen, terwijl ik niet schuldig ben en doe dat dus maar. Tijdens de intake met alle geschreven formulieren kan ik het niet laten uitgebreid en stiekem foto’s te maken. Alhoewel ze me doorhebben ga ik gerust door, dan heb ik tenminste nog enig profijt van mijn urenlang gedoe. Na een geniepig serietje vraag ik netjes toestemming want de dames agenten hebben zojuist elk een dikke literfles met alcoholachtige substantie gekocht welke kloek aan de dikke lippen wordt gezet. Mooie plaat dacht ik, en geloof het of niet, ik krijg toestemming van de éénstreper. Ik maak de plaat en de  éénstreper vliegt uit zijn dak ‘U vroeg toestemming uw auto te fotograferen, niet hier binnen. Heeft u de foto gemaakt?’ Ik smoes d’r een punt aan, friemel mijn camera op een ander beeld en laat dat zien. Accepté. Zucht.

Ik vraag om een gestempelde kopie en ontvang het origineel. Of ik zelf maar een kopie wil maken. Ergens buiten op straat of zo, ze hebben hier bij dit bureau waar een man of honderd werkt, natuurlijk geen kopieermachine. Er staat wél één pc, maar die wordt zorgvuldig onder een afdekkap bewaakt, gewoon om geen stof te vangen. Verstandig, de dossierkast met alle die files vangt stof, de pc blijft als nieuw. Begrijpelijk dat ze niet op een netwerk zijn aangesloten, volstrekt niet nodig omdat alles netjes wordt uitgeschreven. De kopie is van een belabberde kwaliteit, de stempels van de sterretjes-baas zijn duidelijk, nadat de kopie is gemaakt ren ik opgelucht naar buiten.

Deze hele grap gaat over een reparatie van dat gigantische bedrag, omgerekend € 100. J Mijn ego wordt gelukkig niet geraakt, Pink Ffloyd schettert weer uit de luidsprekers en we tuffen verder naar ons nieuw doel: Red Hot Chilli Hide and Campout.