Orania, daar gaan we wonen

Waarschijnlijk. Maar het is alleen al fijn samen op te gaan in een discussie wat voor huis we gaan bouwen, wordt dat een strobalen huis, een modderhuis of een stoere blokhut. Trui runt een café begrijp ik, a la Hendrik Jan’s Boscafé Merlijn, gecombineerd met een B&B en ik weet het nog niet. Help mee hun idealen uit te dragen of zo?

Orania is een vrijstaat in Zuid Afrika, honderd kilometer onder Kimberley, met een eigen grondwet en eigen geld (de ora). De blanke Afrikaan wordt getergd door positieve discriminatie, door de onteigening van grond, door wetgevers met andere normen en waarden dan die zijzelf hebben. De blanke Afrikaan voelt zich steeds minder thuis, steeds minder veilig en ervaart hoe het voelt ten achter gesteld te worden. Dat was dan ook de reden om Orania te starten.

Zo’n twintig jaar geleden is een dam gebouwd, de van de Kloof dam, hiervoor is een heus dorp gebouwd voor de werkers dat overbodig werd na de beëindiging van de bouwwerkzaamheden. Gedurende jaren stond het hele dorp gewoon leeg, onbewoond. Een groep blanke Afrikaners heeft dit dorp gekocht voor € 180.000, de huidige waarde wordt op € 50 miljoen geschat. Vreemd natuurlijk een dorp kopen, want de verantwoordelijkheid verdelen over een kleine groep mensen is kostbaar. En toch hebben ze hun eigen huizen gebouwd, hun straten aangelegd, de waterleiding verbeterd, elektriciteit wordt ingekocht, in feite is het allemaal geregeld. Er is een kliniek, twee scholen en een enorme bouwnijverheid naast de teelt van pecanoten (die naar China wordt geëxporteerd), maïs en granen.

De gemeente werd dus eigendom van de bewoners, de oorspronkelijke bewoners. De belasting die betaald wordt komt direct ten goede aan de infrastructuur van Orania. Goedkeuring op plannen vindt plaats in de gemeenteraad, die weer bestaat uit de bewoners van het dorp. Het meest bijzondere dat ons aanspreekt is de soort mensen. Het zijn vrijdenkers, het zijn dappere mensen die een risico willen nemen om zich af te zonderen van Zuid Afrika. Natuurlijk wordt er inkomsten en winstbelasting aan Zuid Afrika betaald, natuurlijk is het idealisme van de bewoners en bedenkers een lachertje voor de regering, maar hun overtuiging en ambitie is een voorbeeld voor vele ontevreden Afrikaners (en Hollanders).

Een stuk grond van 1200 meter kost niet meer dan € 20.000. Er is dan een aansluiting op water, gas en licht. Een huis laten bouwen, 2 slaapkamers, 2 badkamers kost maximaal € 100.000.  Maar er staan ook bestaande huizen te koop (te weinig vanwege de hoge vraag) voor € 90.000 helemaal af! Wat we geweldig vinden is de zelfwerkzaamheid. Men dringt aan om zélf te werken, te bouwen, graven en timmeren. Precies haaks op de houding van de andere ZA, die goedkope arbeid inhuurt door zwarte mensen tot ‘slaaf’ te maken. Dit slaaf maken weigert men nadrukkelijke in Orania. Men ervaart dat de blanke in feite vergeten is hoe zijn handen vuil te maken, een machine te repareren, het vuil op te halen. Dit vindt men een verlies van identiteit dat men graag weer terughaalt.

Op onze vraag ‘zijn zwarte mensen welkom in Orania’ wordt diplomatiek geantwoord. ‘We dragen de zorg dat iedereen zich thuis voelt in Orania. We denken dat een zwarte of bruine familie zich hier niet thuis gaat voelen omdat het de enige is.’ Hmnn, dit vinden we lastig, ruikt dit ook naar een discriminatie? Maar het feit is dat er geen donkere mensen te zien zijn, dat blanken met een pikhouweel in de grond staan te hakken, een zeer ongebruikelijk gezicht voor ons. Is het dapper te strijden voor een [wit] dorp, of is het juist een angst, waar ook op gebaseerd? Het is een hele interessante ontmoeting, die tot verder nadenken uitnodigt.

Het is een trots dorp met trotse mensen, mensen met idealen, waar we onze hoed voor afnemen. En wie weet, bouwen we hier ons eigen, afwijkende huis?